Dlaczego ciągle należy powtarzać, jak nie korzystać z rusztowania?
Choć – jak mówi przysłowie – wypadki chodzą po ludziach, nie należy kusić losu. Nie bez powodu powstały przecież szczegółowe przepisy BHP. Pracownik ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, co zapisane zostało w Konstytucji RP (art. 66 ust. 1) oraz w przepisach Kodeksu Pracy (art. 15, art. 94 pkt 4 i art. 207 par. 2). Przepisy BHP określają jednak nie tylko prawa, ale również obowiązki pracowników, takie jak użytkowanie maszyn i sprzętu zgodnie z przeznaczeniem czy stosowanie środków ochronnych. Nieprzestrzeganie tych zasad może skutkować udzieleniem upomnienia lub nagany przez pracodawcę lub nawet karami finansowymi. Wszystkie powyższe konsekwencje nie mają jednak tak naprawdę znaczenia w momencie, gdy wydarzy się wypadek. Uszkodzenie ciała, trwały uszczerbek na zdrowiu, a w najgorszym wypadku nawet śmierć to bardzo wysoka cena za nieprzestrzeganie zasad BHP!
W przypadku pracy na wysokości powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi mówimy już o pracy szczególnie niebezpiecznej – nie bez powodu. Nawet 35% wypadków w pracy to upadki z wysokości, dlatego tak istotna jest praca na wysokości zgodna z przepisami. W interesie wszystkich – pracodawcy oraz pracowników – jest zatem przestrzeganie przepisów BHP. Przed rozpoczęciem pracy warto zawsze przypomnieć sobie najważniejsze zasady bezpieczeństwa. Ostrożności nigdy za wiele! Jak nie korzystać z rusztowania?
Montuj zgodnie z instrukcją!
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie BHP podczas wykonywania robót budowlanych reguluje zasady związane z montażem rusztowań – tylko osoby posiadające państwowe uprawnienia mogą zajmować się rozkładaniem tych konstrukcji. Rodzaje rusztowań różnią się między sobą konstrukcją, ale również sposobem montażu, dlatego każdy produkt został wyposażony w odpowiednią instrukcję. Nie należy lekceważyć dostępnych w niej informacji! Niestety, nawet doświadczeni montażyści niekiedy kartkują jedynie dołączone materiały i skupiają się przede wszystkim na obrazkach oraz dotychczas zdobytej wiedzy. To częsty błąd, ponieważ w ten sposób mogą nie tylko uszkodzić rusztowanie, ale również zmontować je w sposób, który nie zapewni bezpieczeństwa pracującym na nim osobom. Ogromne znaczenie ma także kolejność montażu, dla ułatwienia niekiedy zmieniana przez montujących, kierujących się swoją dotychczasową wiedzą. Niezależnie od tego, czy chodzi o niewielkie rusztowanie jezdne, czy też model zapewniający dużą wysokość roboczą, zawsze należy dokładnie zapoznać się z instrukcją!
Zadbaj o odpowiednie podłoże
Nowoczesne rusztowania aluminiowe posiadają wiele dodatkowych zabezpieczeń oraz rozwiązań zwiększających stabilność. Nadal jednak ogromne znaczenie ma nie tylko to – jak, ale przede wszystkim – gdzie rozstawia się rusztowanie. Podłoże, na którym ustawia się konstrukcję musi być równe i odpowiednio ustabilizowane. Idealnie, gdy jest także wyprofilowane ze spadkiem umożliwiającym odpływ wody w czasie deszczu. Niezwykle ważne jest także prawidłowe posadowienie oraz zakotwienie rusztowania. Konstrukcja nie będzie stabilna bez wybalastowania za pomocą odpowiednich ciężarków – to etap, o którym często się zapomina, a jest niezwykle ważny w przypadku ustawiania rusztowania przy ścianie. Warto przy okazji zwrócić uwagę na to, by pracownicy nie wchodzili po zewnętrznej stronie rusztowania – takie praktyki zaburzają statykę i zwiększają ryzyko przewrócenia konstrukcji.
Montaż pomostów roboczych – odległość ma znaczenie
Zgodnie z normą dla rusztowań PN-EN 1004 z 2005 roku, podesty mogły być montowane w odstępie nawet do 4 m, a maksymalna wysokość od podłoża, na jakiej można był zawiesić pierwszy pomost wynosiła 4,6 m. Aby zamontować w ten sposób konstrukcję konieczne było stosowanie tzw. międzypodestów, jednak montażyści często decydowali się na różne prowizoryczne rozwiązania i montowanie rusztowania „po swojemu”. Nowe zapisy w tej normie wprowadziły kilka ważnych, z punktu widzenia bezpieczeństwa, zmian. Teraz odstępy pomiędzy pomostami mogą wynosić maksymalnie 2,25 m, a pierwszy pomost należy zamontować na wysokości do 3,4 m. W naszych rusztowaniach jeszcze zredukowaliśmy wymaganą odległość między pomostami do 2 m oraz zastosowaliśmy zintegrowane poręcze zapewniające prosty i bezpieczny montaż rusztowania – wszystko po to, by jeszcze bardziej zwiększyć bezpieczeństwo. Na rynku jednak nadal dostępne są rusztowania starego typu, przy montażu których należy zachować szczególną ostrożność oraz bezwzględnie stosować środki ochrony indywidualnej. A skoro już o nich mowa…
A co ze środkami ochrony indywidualnej?
Wyjaśniając, jak nie korzystać z rusztowania, nie sposób nie wspomnieć o środkach ochrony indywidualnej. To częsty problem na wielu stanowiskach pracy, gdyż pracownicy, zwłaszcza ci z wieloletnim stażem, często nie chcą „tracić czasu” na zastosowanie podstawowych zabezpieczeń. Jeszcze do niedawna pracownik montujący i demontujący rusztowania musiał być wyposażony w środki ochrony indywidualnej: uprzęże, szelki, linki bezpieczeństwa i inne. Wspomniana aktualizacja normy PN-EN 1004 związana z bezpieczeństwem pracy na rusztowaniach jezdnych nakłada na producentów wymóg projektowania konstrukcji w taki sposób, by podczas montażu i demontażu rusztowania nie trzeba było stosować środków ochrony indywidualnej. W naszych rusztowaniach zastosowaliśmy innowacyjną ramę wyprzedzającą GuardMatic. Wcześniejszy sposób instalacji polegał na złożeniu ramy, zawieszeniu pomostu, a dopiero po wejściu na niego – zamocowanie poręczy ochronnej, przez co pracownik pozostawał przez pewien czas na rusztowaniu bez zabezpieczenia. Dlatego zobowiązany był do stosowania środków ochrony indywidualnej. Nasza innowacyjna rama zabezpieczająca z 6-punktowym systemem mocowań jest montowana z pomostu poniżej. Dzięki temu pracownik wchodzący na kolejny pomost jest chroniony przed upadkiem już w momencie wejścia. To rozwiązanie znacząco zwiększa bezpieczeństwo wszystkich – również tych lekceważących przepisy BHP – pracowników i jednocześnie ułatwia im pracę.
Pracodawco, dopilnuj wszystkich formalności
Pracownicy wykonujący pracę na wysokości co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub zobowiązani są do posiadania badań wysokościowych oraz muszą przejść instruktaż stanowiskowy. Dopóki wszystkie formalności nie zostaną dopełnione, pracownik nie ma prawa wykonywać swoich obowiązków. Sam instruktaż nie może polegać jedynie na podpisaniu dokumentacji – dokładne zapoznanie pracownika ze specyfiką pracy na danym stanowisku leży w interesie zarówno pracodawcy, jak i pracowników. Nie warto przymykać na to oczu, ponieważ konsekwencją zaniedbania tych kwestii może być nie tylko kontrola Państwowej Inspekcji Pracy, ale przede wszystkim groźny dla zdrowia lub życia wypadek.
***
Przestrzeganie obowiązujących przepisów, korzystanie z instrukcji oraz umiejętne użytkowanie znacząco zmniejsza ryzyko wypadku podczas pracy na wysokości. Powyżej wymieniamy najważniejsze błędy i wyjaśniamy, jak nie korzystać z rusztowania. Warto wracać do tych informacji, by praca na rusztowaniu przebiegała bezpiecznie i bezproblemowo.